Η Φαρμακευτική Χημεία είναι ο κλάδος της Φαρμακευτικής που ασχολείται με τη μελέτη της χημείας του φαρμάκου. Ως φάρμακο νοείται η ένωση που λαμβάνεται από τον άνθρωπο (και, κατ’επέκταση, και από άλλες μορφές ζωής) για θεραπευτικό σκοπό, είτε κυριολεκτικά για θεραπεία είτε για προληπτικούς λόγους. Το φάρμακο με την εισαγωγή του στον οργανισμό θα υποστεί ποικίλες, πολλές φορές πολύπλοκες και πολυεπίπεδες διαδικασίες, που αφορούν στη δράση του, στη μεταβολική τροποποίησή του και, τελικά, στην απέκκρισή του.
Η μεγάλη ανάπτυξη της Βιολογίας μάς έχει εφοδιάσει με σημαντικές γνώσεις σχετικά με τις λειτουργίες της ζωής σε κυτταρικό και μοριακό επίπεδο και η γνώση αυτή, συνδυαζόμενη με τις πληροφορίες της Ιατρικής, έχει κάνει δυνατή σε πολλές περιπτώσεις την κατανόηση του τρόπου δράσης των φαρμάκων.
Ο σκοπός της Φαρμακευτικής Χημείας είναι ακριβώς η αξιοποίηση των πληροφοριών της Βιολογίας και της Ιατρικής με τη συνεπικούρηση γνώσεων της Πληροφορικής, της Χημείας, της Φυσικής και των Μαθηματικών, ώστε να γίνει δυνατή η εξαντλητική μελέτη της επίδρασης του φαρμάκου στον οργανισμό.
Το βιβλίο «Μαθήματα Φαρμακευτικής Χημείας Ι», περιλαμβάνει κατασταλτικά ΚΝΣ, ψυχοφάρμακα, αντιϊσταμινικά, βιταμίνες και αντιβακτηριακά φάρμακα.

Κεφάλαιο 1 Υπνωτικά και αγχολυτικά φάρμακα 1
1.1 Ανασταλτικοί νευροδιαβιβαστές του ΚΝΣ: GABA και γλυκίνη 1
GABAεργικοί υποδοχείς 3
Φαρμακευτική παρέμβαση στην GABAεργική σύναψη 5
1.2 Αγχολυτικά-υπνωτικά φάρμακα 13
1.2.1 Βενζοδιαζεπίνες 13
Αγωνιστές υποδοχέα στον υποδοχέα GABAA που δεν είναι βενζοδιαζεπίνες 25
1.2.2 Εκλεκτικά υπνωτικά φάρμακα: τα «Z-drugS» 25
Ιμιδαζοπυριδίνη: ZOLPIDEM 26
Πυραζολοπυριμιδίνη: ZALEPLON 28
Κυκλοπυρρολόνη: ZOPIClONE/ESZOPICLONE 29
1.2.3 Βαρβιτουρικά 31
Σχέσεις δομής-δράσης 32
Οξύτητα 34
Μεταβολισμός 34
1.2.4 Ένυδρη Χλωράλη 35
1.2.5 Αγωνιστές του υποδοχέα της μελατονίνης: Ramelteon 36
1.2.6 Αγχολυτικές πιπεραζίνες: Buspirone 40
Κεφάλαιο 2 Αντιεπιληπτικά Φάρμακα 43
2.1 Εισαγωγή 43
2.2 Ιστορική αναδρομή της αντιεπιληπτικής θεραπείας 45
2.3 Κατηγορίες αντιεπιληπτικών φαρμάκων 49
2.3.1 Μηχανισμοί αντιεπιληπτικής δράσης 49
2.3.2 Παράγωγα ιμινοστιλβενίου: carbamazepine, oxcarbazepine και eslicarbazepine acetate 51
2.3.3 Παράγωγα υδαντοΐνης και βαρβιτουρικού οξέος: phenobarbital, phenytoin και phosphenytoin 57
2.3.4 Ηλεκτριμίδια: ethosuximide, phensuximide, methosuximide 61
2.3.5 Felbamate 62
2.3.6 Gabapentine 63
2.3.7 Lamotrigine 64
2.3.8 Σουλφοναμίδια - αναστολείς της καρβονικής ανυδράσης: Topiramate 65
2.3.9 Αναστολείς της επαναπρόσληψης του GABA: Tiagabine 67
2.3.10 Lacosamide 68
2.3.11 LeveTiracetam 69
2.3.12 Vigabatrin 70
Κεφάλαιο 3 Αντιψυχωσικά φάρμακα 73
3.1 Εισαγωγή 73
Ανεπιθύμητες ενέργειες των αντιψυχωσικών φαρμάκων 77
3.2 Τυπικά αντιψυχωσικά φάρμακα 79
3.2.1 Φαινοθειαζίνες 79
3.2.2 Βουτυροφαινόνες 82
3.3 Άτυπα αντιψυχωσικά φάρμακα 85
3.3.1 Βενζαζεπίνες 86
3.3.2 Αripiprazole 88
Κεφάλαιο 4
Αντικαταθλιπτικά φάρμακα 91
4.1 Εισαγωγή 91
4.2 Η σεροτονίνη και οι υποδοχείς της 97
4.3 Επαναπρόσληψη νευροδιαβιβαστών 99
4.4 Γενικά περί της αντικαταθλιπτικής θεραπείας 100
4.4.1 Επίδραση των φυσικοχημικών ιδιοτήτων των φαρµάκων 101
4.5 εκλεκτικοι αναστολεις της επαναπροσληψης νορεπινεφρινης (SNRI) 102
4.5.1 Τρικυκλικοι αναστολεις της επαναπροσληψης νορεπινεφρινης 103
Nortriptyline 105
Maprotiline 106
4.6 Εκλεκτικοι αναστολεις της επαναπροσληψης σεροτονινης (SSRI) 107
Fluoxetine 108
Paroxetine 109
Escitalopram και (±)-citalopram 110
Setraline 111
Fluvoxamine 112
4.7 Μη εκλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης νευροδιαβιβαστών (NSRI) 113
4.7.1 Τρικυκλικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης 113
Amitriptyline 114
Chlorimipramine hydrochloride 114
4.7.2 Μη τρικυκλικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρινης 115
Venlafaxine 115
Duloxetine 116
4.8 Αναστολείς της επαναπρόσληψης κατεχολαµινών (νορεπινεφρίνης και ντοπαµίνης) 117
Bupropion 117
4.9 Νοραδρενεργικά και ειδικά σεροτινονεργικά αντικαταθλιπτικά φάρµακα (NASSA) 118
Mitrazapine 118
4.10 Αντιστρεπτοί αναστολείς της ΜΑΟ 120
Moclobemide 121
4.11 Η ηµικρανία ως σεροτινονεργική διαταραχή 122
4.12 Σταθεροποιητικά της διάθεσης: άλατα λιθίου 126
Κεφάλαιο 5: Φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την προκληση αναισθησιας 129
5.1 Γενικά αναισθητικά 129
5.1.1 Ιστορική αναδρομή – Εισαγωγή 129
5.1.2 Στάδια αναισθησίας 130
5.1.3 Θεωρίες σχετικά με τους μηχανισμούς αναισθησίας 132
Υποδοχέας GABAA 133
Υποδοχέας NMDA 134
Δίαυλοι ιόντων καλίου 134
5.1.4 Εισπνεόμενα γενικά αναισθητικά αιθέρες και αλογονωμένοι υδρογονάνθρακες 134
Αιθέρας (et2ο) 134
Μικρού µοριακού βάρους και αλογονωµένοι υδρογονάνθρακες και αιθέρες 134
Οξείδιο του αζώτου (N2O) 136
Ξένον (Xe) 136
5.1.5 Ενδοφλέβια γενικά αναισθητικά 136
5.2 Τοπικά αναισθητικά 139
Κεφάλαιο 6: Ισταμίνη και αντιισταμινικές ενώσεις 129
6.1 Ισταµίνη και ισταµινεργικοί υποδοχείς 149
6.2 Αγωνιστές ισταµίνης 152
6.3 Αναστολείς της έκλυσης ισταµίνης 155
6.4 Ανταγωνιστές ισταµίνης 158
6.4.1 Η1 Αντιισταµινικά φάρµακα πρώτης γενιάς 158
Αιθυλενοδιαµίνες 158
Αιθανολαµίνες 162
Αλκυλαµίνες 165
Πιπεραζίνες 168
Τρικυκλικά αντιισταμινικά 169
6.4.2 Η1 Αντιισταµινικά φάρµακα δεύτερης γενιάς 171
6.4.3 Η2 Αντιισταµινικά φάρµακα 174
6.4.4 Η3 Αντιισταµινικά φάρµακα 179
6.4.5 Η4 Αντιισταµινικά φάρµακα 180
6.5 Φάρµακα για την αντιμετώπιση του πεπτικού έλκους 181
Κεφάλαιο 7: Βιταμίνες 183
7.1 Λιποδιαλύτες βιταµίνες 183
7.1.1 Βιταμίνη α 183
Χημικός τύπος – δομή 183
Εύρεση 184
Φυσιολογικός ρόλος 185
Μέθοδος παρασκευής της βιταμίνης 185
Ημερήσιες ανάγκες 187
Ανεπάρκεια 187
7.1.2 Βιταμίνη d 187
Χημικός τύπος – δομή 187
Εύρεση 189
Φυσιολογικός ρόλος 189
Ανεπάρκεια 190
Ημερήσιες ανάγκες 190
7.1.3 βιταμίνη e 190
Χημικός τύπος – δομή 190
Εύρεση 190
Φυσιολογικός ρόλος 191
Μέθοδος παρασκευής της βιταμίνης 191
Ανεπάρκεια 191
Ημερήσιες ανάγκες 191
7.1.4 βιταμίνη k 192
Χημικός τύπος – δομή 192
Εύρεση 192
Φυσιολογικός ρόλος 192
Μέθοδος παρασκευής της βιταμίνης 193
Ανεπάρκεια 193
Ημερήσιες ανάγκες 194
7.2 Υδατοδιαλυτές βιταµίνες 194
7.2.1 Βιταμίνη Β1 194
Χημικός τύπος – δομή 194
Εύρεση 194
Φυσιολογικός ρόλος 195
Ανεπάρκεια 196
Ημερήσιες ανάγκες 196
7.2.2 βιταμίνη Β2 196
Χημικός τύπος – δομή 196
Εύρεση 197
Φυσιολογικός ρόλος 197
Μέθοδος παρασκευής της βιταμίνης 198
Ανεπάρκεια 198
Ημερήσιες ανάγκες 198
7.2.3 Νικοτινικό οξύ και νικοτιναµίδιο 199
Χηµικός τύπος – δοµή 199
Εύρεση 199
Φυσιολογικός ρόλος 199
Ανεπάρκεια 200
Ηµερήσιες ανάγκες 200
7.2.4 παντοθενικό οξύ 200
Χηµικός τύπος – δοµή 200
Εύρεση 201
Φυσιολογικός ρόλος 201
Μέθοδος παρασκευής της βιταµίνης 201
Ανεπάρκεια 201
Ηµερήσιες ανάγκες 202
7.2.5 Βιταµίνη Β6 202
Χηµικός τύπος – δοµή 202
Εύρεση 202
Φυσιολογικός ρόλος 202
Μέθοδος παρασκευής της Βιταµίνης 203
Ανεπάρκεια 203
Ηµερήσιες ανάγκες 203
7.2.6 Βιταµινη Β12 203
Χηµικός τύπος – δοµή 203
Εύρεση 204
Φυσιολογικός ρόλος 204
Ανεπάρκεια 205
Ηµερήσιες ανάγκες 205
7.2.7 Βιοτινη 205
Χηµικός τύπος – δοµή 205
Εύρεση 206
Φυσιολογικός ρόλος 206
Μέθοδος παρασκευής της βιταµίνης 207
Ανεπάρκεια 208
Ηµερήσιες ανάγκες 208
7.2.8 Φολικό οξύ 208
Χηµικός τύπος – δοµή 208
Εύρεση 208
Φυσιολογικός ρόλος 208
Μέθοδος παρασκευής της βιταµίνης 209
Ανεπάρκεια 209
Ηµερήσιες ανάγκες 209
7.2.9 Βιταµίνη C 209
Χηµικός τύπος – δοµή 209
Εύρεση 209
Φυσιολογικός ρόλος 209
Μέθοδος παρασκευής της βιταµίνης 210
Ανεπάρκεια 211
Ηµερήσιες ανάγκες 211
Κεφάλαιο 8: Αντιβιοτικά-αντιβακτηριακά 213
8.1 Φάρµακα που στοχεύουν το βακτηριακό κυτταρικό τοίχωµα 215
8.1.1 β-λακταµικά αντιβιοτικά 217
Πενικιλλίνες 217
Παράγωγα που αναστέλλουν τις β-λακταµάσες 228
Κεφαλοσπορίνες 229
Καρµπαπενέµες (carbapenems) 239
Μονοµπακτάµες (monobactams) 241
8.1.2 Γλυκοπεπτιδικά αντιβιοτικά 242
Κυκλικά πεπτίδια 242
8.2 Φάρµακα που στοχεύουν τη βακτηριακή κυτταρική µεµβράνη 243
8.3 Φάρµακα που στοχεύουν τη βακτηριακή πρωτεϊνοσύνθεση 245
8.3.1 Φάρµακα που αναστέλλουν τη ριβοσωµική υποµονάδα 30s 245
Τετρακυκλίνες 245
Γλυκυλκυκλίνες 247
Αµινογλυκοζίτες (αµινοκυκλιτόλες) 248
8.3.2 Φάρµακα που αναστέλλουν τη ριβοσωµική υποµονάδα 50s 249
Χλωραµφενικόλη 249
Μακρολίδια 251
Λινκοζαµίδια 253
8.3.3 Φάρµακα που αναστέλλουν πρώιµα στάδια της πρωτεϊνοσύνθεσης συνδεόµενα στη ριβοσωµική υποµονάδα 50s 254
8.4 Φάρµακα που στοχεύουν τη βακτηριακή σύνθεση νουκλεϊνικών οξέων 255
8.4.1 Σουλφοναµιδια 255
Sulfasalazine 258
Trimethoprim 258
8.4.2 Κινολόνες 259
8.4.3 Rifamycins 263
8.4.4 Νιτροφουραντοΐνη 264