Η Οδοντιατρική, όπως και κάθε άλλος τομέας της ευρύτερης ιατρικής επιστήμης, εξελίσσεται παράλληλα με την πρόοδο της τεχνολογίας και βελτιώνεται με τη βοήθειά της. Ταυτόχρονα εμπλουτίζεται και αναβαθμίζεται η επιστημονική βιβλιογραφία που αφορά στην Οδοντατρική, με ωφέλεια τόσο για τους οδοντιάτρους όσο, κυρίως, για τους φοιτητές, που έρχονται σε επαφή με όλο και πιο εξελιγμένες μεθόδους εκμάθησης και εν συνεχεία άσκησης του επαγγέλματός τους.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η Λειτουργία και δυσλειτουργία του στοματογναθικού συστήματος του οδοντιάτρου και πανεπιστημιακού καθηγητή κ. Βύρωνα Χρ. Δρούκα. Πρόκειται για ένα έργο που γνωρίζει την τέταρτη έκδοσή του, ύστερα από την αρχική έκδοση του 2008-9 και δύο ακόμη επανεκδόσεις, και έχει ως στόχο να μεταδώσει τις νέες γνώσεις που οφείλει να αποκομίσει ο φοιτητής της Οδοντιατρικής, αλλά και ο επαγγελματίας οδοντίατρος στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης επιμόρφωσής του, αφού η γνώση είναι μια δυναμική και όχι στατική διαδικασία.
Η παρούσα έκδοση, εμπλουτισμένη με ένα επιπλέον κεφάλαιο (8ο) που άπτεται των λειτουργικών διαταραχών του στοματογναθικού συστήματος, διαθέτει – πέραν των πολύτιμων επιστημονικών πληροφοριών που μπορούν να γίνουν κτήμα και των μη εξειδικευμένων αναγνωστών – πλήθος εικόνων και διαγραμμάτων, καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Με αυτόν τον τρόπο η νέα γνώση αφομοιώνεται εύκολα και μένει στον νου του αναγνώστη, ενώ ταυτόχρονα το αισθητικό αποτέλεσμα είναι ακόμη πιο ποιοτικό.
Με λίγα λόγια η Λειτουργία και δυσλειτουργία του στοματογναθικού συστήματος αποτελεί μια εξελισσόμενη επιστημονική προσπάθεια που παρακολουθεί τις εξελίξεις στον συγκεκριμένο τομέα της Ιατρικής και αφουγκράζεται τις απαιτήσεις των αναγνωστών που επιθυμούν να μάθουν ό,τι νέο συμβαίνει στον χώρο της Οδοντιατρικής και των συναφών κλάδων που ασχολούνται με το στόμα – αυτό το τόσο σημαντικό για την επιβίωσή μας τμήμα του ανθρώπινου σώματος.

Πρόλογος 1ης έκδοσης xxi
Σχόλια στη 2η έκδοση xxv
Σχόλια στην 3η έκδοση xxvii
Σχόλια στην 4η έκδοση xxix
Συμμετέχοντες συγγραφείς στην 4η έκδοση xxxi
1 Στοιχεία εμβρυολογίας και ανατομίας της κροταφογναθικής διάρθρωσης 1
1.1 Εμβρυολογικά στάδια εξέλιξης της κροταφογναθικής διάρθρωσης 1
1.2 Ανατομική δομή της κροταφογναθικής διάρθρωσης 3
1.3 Αιμάτωση και νεύρωση της κροταφογναθικής διάρθρωσης 10
Βιβλιογραφία 11
2 Μυολογία του στοματογναθικού συστήματος 13
2.1 Γενικά περί μυών 13
2.2 Μύες σχετιζόμενοι με τη λειτουργία του στοματογναθικού συστήματος 23
2.3 Νευροϋποδοxείς των μυών και των κροταφογναθικών διαρθρώσεων 29
2.4 Ηλεκτρομυογραφiα και μυϊκή δραστηριότητα 35
2.5 Τα αντανακλαστικά της κάτω γνάθου 40
Βιβλιογραφία 44
3 Η λειτουργία του στοματογναθικού συστήματος 49
3.1 Οι λειτουργικές και οριακές κινήσεις της κάτω γνάθου 49
3.2 Μασητική ικανότητα 60
3.3 Μασητικές δυνάμεις 62
3.4 Τύποι δυνάμεων που ενεργούν κατά τη μάσηση 65
3.5 Επιδράσεις επί της εντάσεως των μασητικών δυνάμεων 66
3.6 Η ανάπτυξη και εκμάθηση της μάσησης 68
3.7 Νευρολογικός έλεγχος της μάσησης 71
3.8 Η μυϊκή δραστηριότητα κατά τη μάσηση και την κατάποση 74
Βιβλιογραφία 76
4 Η σύγκλειση των δοντιών 79
4.1 Εισαγωγή στη σύγκλειση 79
4.2 Οι συγκλεισιακές επαφές 81
4.3 Θεωρίες περί σύγκλεισης 95
4.4 Η σύγκλειση σε σχέση με τις λειτουργικές διαταραχές του στοματογναθικού συστήματος 105
Βιβλιογραφία 119
5 Επιδημιολογικές έρευνες των λειτουργικών διαταραχών του στοματογναθικού συστήματος 125
Βιβλιογραφία 144
6 Αιτιολογία και μηχανισμος των λειτουργικών διαταραχών του στοματογναθικού συστήματος 149
6.1 Γενικά περί των λειτουργικών διαταραχών του στοματογναθικού συστήματος 149
6.2 Ορολογια 152
6.3 Αιτιολογiα 153
6.4 Νεότερες απόψεις 160
6.5 Ταξινόμηση 169
6.6 Νευροφυσιολογικοί μηχανισμοί 173
6.7 Ψυχολογικοί μηχανισμοί 177
Βιβλιογραφία 180
7 Υποκειμενικά συμπτώματα σε σχέση με τις λειτουργικές διαταραχές των κροταφογναθικών διαρθρώσεων 189
7.1 Ήχοι από τις κροταφογναθικές διαρθρώσεις 190
7.2 Περιορισμένη κινητικότητα της κάτω γνάθου 210
7.3 Στοματοπροσωπικός πόνος 219
7.4 Κεφαλαλγίες 225
Βιβλιογραφία 235
8 Στοματοπροσωπικός πόνος 237
8.1 Η αιτιοπαθογενετική πολυμορφία του στοματοπροσωπικού πόνου και η σχέση του με τα κρανιοπροσωπικά άλγη και σύνδρομα 238
8.2 Παθοφυσιολογία κεφαλικού πόνου. Κεφαλαλγία που σχετίζεται με διαταραχές ή βλάβες ιστών του προσώπου και του κρανίου 264
8.3 Ο στοματοπροσωπικός πόνος στον ογκολογικό ασθενή 270
8.4 Ινομυαλγία και στοματοπροσωπικός πόνος: Συγκοινωνούντα δοχεία ή συνυπάρχουσες καταστάσεις; 283
8.5 Ψυχιατρική προσέγγιση του χρόνιου στοματοπροσωπικού πόνου 307
Βιβλιογραφία 318
9 Δυσπλασίες 323
9.1 Προσέγγιση των ανωμαλιών του κρανιοπροσωπικού συμπλέγματος και της κροταφογναθικής διάρθρωσης μέσω της μοριακής βιολογίας 324
9.2 Γενετική των ανωμαλιών του κρανιοπροσωπικού συμπλέγματος και της κροταφογναθικής διάρθρωσης 325
9.3 Ταξινόμηση των ανωμαλιών της κροταφογναθικής διάρθρωσης 327
9.4 Θεραπευτική αντιμετώπιση των δυσπλασιών 334
Βιβλιογραφία 336
10 Μυϊκές διαταραχές του στοματογναθικού συστήματος 339
10.1 Παθογένεια 339
10.2 Επιδημιολογία 341
10.3 Ταξινόμηση 342
10.4 Θεραπευτική αντιμετώπιση 343
10.5 Μυαλγία 348
10.6 Μυοπεριτονιακός πόνος 351
10.7 Μυοσίτιδα 353
10.8 Μυϊκός σπασμός 354
10.9 Μυϊκή σύσπαση 355
10.10 Υπερτροφία 356
10.11 Υπεξαρθρημα ή εξαρθρημα 356
βιβλιογραφία 357
11 Βρυγμός – παραλειτουργικές έξεις 361
11.1 Βρυγμός 363
11.2 Αιτιολογία 366
11.3 Νεότερες απόψεις 371
11.4 Επιπτώσεις του βρυγμού στα επί μέρους τμήματα του στοματογναθικού συστήματος 376
11.5 Θεραπευτική αντιμετώπιση του βρυγμού 379
11.6 Παραλειτουργικές έξεις 383
Βιβλιογραφία 386
12 Οστεοάρθρωση – οστεοαρθρίτιδα 391
12.1 Επιδημιολογία 393
12.2 Αιτιολογία 394
12.3 Παθογένεια 396
12.4 Υποκειμενικά συμπτώματα 398
12.5 Κλινικά ευρήματα 398
12.6 Ακτινογραφικά ευρήματα 399
12.7 Εργαστηριακά ευρήματα 400
12.8 Διάγνωση 402
12.9 Διαφορική διάγνωση 402
12.10 Πρόγνωση 402
12.11 Θεραπεία 403
Βιβλιογραφία 404
13 Ρευματοειδής αρθρίτιδα 407
13.1 Κλινικά κριτήρια 408
13.2 Επιδημιολογικά δεδομένα 409
13.3 Αιτιολογία 410
13.4 Παθογένεια 411
13.5 Κλινική εικόνα 413
13.6 Ακτινογραφική εικόνα 415
13.7 Θεραπεία 416
Βιβλιογραφία 423
14 Άλλες διαταραχές 427
14.1 Σπονδυλοαρθροπάθειες 427
14.2 Αγκυλωτική σπονδυλίτιδα 428
14.3 Ψωριασική αρθρίτιδα 432
14.4 Χρονιά νεανική αρθρίτιδα 439
14.5 Κροταφική αρτηρίτιδα 444
14.6 Σύνδρομο Reiter 446
14.7 Ουρική αρθρίτιδα 448
14.8 Ψευδο-ουρική αρθρίτιδα – χονδρασβέστωση 450
14.9 Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος 450
14.10 Σύνδρομο Sjogren 452
14.11 Σκληροδερμία 452
14.12 Μικροβιακή αρθρίτιδα 454
14.13 Σαρκοείδωση 455
14.14 Χονδρομαλακία 455
14.15 Δερματομυοσίτιδα – πολυμυοσίτιδα 455
14.16 Όγκοι των κροταφογναθικών διαρθρώσεων 456
Βιβλιογραφία 457
15 Ιστορικό και κλινική εξέταση ασθενών με δυσλειτουργία του στοματογναθικού συστήματος 461
15.1 Λήψη ιστορικού 462
15.2 Κλινική εξέταση 468
15.3 Εξέταση των κροταφογναθικών διαρθρώσεων 468
15.4 Ψηλάφηση των μυών του στοματογναθικού συστήματος 470
15.5 Εξωστοματική ψηλάφηση 473
15.6 Ενδοστοματική ψηλάφηση 474
15.7 Εξέταση της κινητικότητας της κάτω γνάθου 477
15.8 Εξέταση του βλεννογόνου και της σύγκλεισης 479
15.9 Καταγραφικά μέσα για τον έλεγχο της λειτουργικής σύγκλεισης 482
16 Τονικές απεικόνισης 487
16.1 Απλές ακτινογραφίες 488
16.2 Πανοραμική ακτινογραφία 494
16.3 Συμβατική τομογραφία 495
16.4 Αρθρογραφία 502
16.5 Αξονική τομογραφία 504
16.6 Μαγνητική τομογραφία 508
Βιβλιογραφία 510
17 Ακτινογραφική αξιολόγηση της κροταφογναθικής διάρθρωσης 513
17.1 Απεικόνιση φυσιολογικής ΚΓΔ 513
17.2 Ανωμαλίες ανάπτυξης – συγγενείς ανωμαλίες 516
17.3 Τραύμα της κροταφογναθικής διάρθρωσης 518
17.4 Αρθρίτιδες της ΚΓΔ 522
17.5 Νεοπλάσματα 526
17.6 Ενδοαρθρικές ανωμαλίες – παθήσεις του δίσκου 526
Βιβλιογραφία 531
18 Διαφορική διάγνωση – διάγνωση των λειτουργικών διαταραχών του στοματογναθικού συστήματος 533
18.1 Βασικά στοιχεία ανατομίας του νευρικού συστήματος 534
18.2 Πόνος οδοντικής αιτιολογίας 536
18.3 Ωτορινολαρυγγολογικές παθήσεις 539
18.4 Νευραλγίες 541
18.5 Άτυπη προσωπαλγία 554
18.6 Άτυπη οδονταλγία 554
18.7 Κεφαλαλγίες 555
18.8 Εκφυλιστικές και φλεγμονώδεις παθήσεις των κροταφογναθικών διαρθρώσεων 568
Βιβλιογραφία 577
19 Θεραπεία των λειτουργικών διαταραχών του στοματογναθικού συστήματος 583
19.1 Οδοντιατρικές μέθοδοι θεραπείας 586
19.2 Συγκλεισιακή εξισορρόπηση 608
19.3 Προσθετική αποκατάσταση 613
19.4 Ορθοδοντική και ορθογναθική θεραπεία 614
19.5 Φυσικές μέθοδοι θεραπείας 616
19.6 Θεραπεία βασιζόμενη σε ψυχολογικά σχήματα 631
19.7 Φαρμακοθεραπεία 638
19.8 Χειρουργική θεραπεία 645
βιβλιογραφία 660
20 Πρόγνωση των δυσλειτουργιών του στοματογναθικού συστήματος 665
Βιβλιογραφία 673
Ευρετήριο 677